Konferencja

We wtorek, 7 czerwca 2011 roku, w Polskiej Akademii Nauk Stacji Naukowej w Wiedniu odbyła się konferencja pod tytułem „Humanizm w Polsce. Relacje między Wiedniem a Polską od XV - XVIII w.“, która dotyczyła wpływu polskich humanistów na europejski krajobraz kulturowy, z uwzględnieniem wzajemnych relacji humanistów pod panowaniem Habsburgów. Zasadniczym celem konferencji było kompleksowe przedstawienie tradycji humanizmu polskiego, czyli tej części polskiego dziedzictwa kulturowego, która powstała w intelektualnym dialogu z centrami europejskiej myśli humanistycznej, rozwinęła się i przyjęła specyficzną, odrębną formę. W ramach panelu dyskusyjnego zaprezentowana została publikacja „Humanizm w kulturze polskiej“, w której przeprowadzona została dokładna,wszechstronna analiza, tego dla kultury polskiej tak ważnego, konstytutywnego elementu- humanizmu. Wśród tematów zawartych w tomie, rozpatrzone zostały m.in. historia teorii humanizmu, antropologii humanistycznej i filozofii moralnej, jak również metody badania humanizmu.
Redaktorami książki są A. Nowicka-Jeżowa, W. Pawlak und P. Urbański, przy czym dwoje z nich zaszczyciło swoim udziałem konferencję. W książce tej znajdują się liczne artykuły polskich badaczy zagadnienia humanizmu, m.in. Marcina Cieńskiego i Katarzyna Meller, którzy brali udział w konferencji i w jej ramach wygłosili zajmujące referaty.
Otwarcia konferencji dokonał dyrektor Stacji Naukowej PAN w Wiedniu prof. dr Bogusław Dybaś, dziękując licznie zgromadzonym gościom za przybycie.
Dr hab. Piotr Oliński (Polska Akademia Nauk) oraz prof. US dr hab. Piotr Urbański (Uniwersytet Szczeciński) podkreślili w swoich przemówieniach znaczenie tego spotkania oraz dokonali przedstawienia zarysu projektu.
Konferencja składała się z dwóch części o charakterze paneli:
Część pierwsza poświęcona była zaprezentowaniu osiągnięć polskich badaczy dotyczących humanizmu w epoce renesansu i baroku.
Głównym punktem drugiej części konferencji było badanie relacji pomiędzy kulturą humanistyczną w Polsce i Wiedniu/ Austrii.
Jako pierwsza referat wygłosiła prof. dr hab. Alina Nowicka-Jeżowa (Uniwersystet Warszawski), która mówiła o humanizmie jako o idei antropologicznej oraz zaprezentowała elementy typowe dla kulury humanizmu. Następnie przedstawiła koncept projektu badawczego. Następnym referentem był prof. UWr dr hab. Marcin Cieński (Uniwersytet Wrocławski), który analizował tradycję humanizmu oraz jego znaczenie w powstaniu i funkcjonowaniu takich grup jak nacja, państwo czy społeczeństwo. Kolejny referat wygłosiła Pani prof. UAM dr hab. Katarzyna Meller (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu) o relacjach miedzy humanizmem a klasycyzmem. Klasycyzm zajmuje w polskiej historii znaczące miejsce i można go traktować jako łącznik miedzy literaturą minionych epok. Podwalina klasyzycmu, renesans, przejął tradycje antyczne w odniesieniu do pojęć, tekstów , form i konceptu sztuki. W okresie tym powstała synteza porządku, piękna i przejrzystości stylu z wartościami etycznymi jak i intelektualnymi humanitas i stoicyzmu. Ostatnim punktem programu konferencji stał się panel dyskusyjny na temat publikacji „Humanizm w kulturze polskiej ”, który poprowadził Univ.-Prof. Dr. Mag. Alois Woldan, z Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Wiedeńskiego. W dyskusji panelowej udział wzieli prof. Uwr dr hab. Marcin Cieński, Dr. Mag. Christian Gastgeber (Austriacka Akademia Nauk), Dr. Mag. Elisabeth Klecker (Institut für Klassische Philologie, Mittel- und Neulatein der Universität Wien) , prof. dr hab. Alina Nowicka-Jeżowa oraz prof. USz dr hab. Piotr Urbański.
Po przerwie obiadowej głos zabrał Dr. Mag. Christian Gastgeber (Austriacka Akademia Nauk), główny inicjator planowanego projektu badawczego na temat humanizmu. Referat składał się z dwóch części: pierwsza część projektu poświecona była weryfikacji dotychczasowej bazy danych oraz nowym poszukiwaniom badawczym. Natomiast druga część przedstawiała na przykładzie Austriackiej Biblioteki Narodowej zestawienie wymaganych źródeł, które odzwierciedlają związek między humanizmem polskim i wiedeńskim. Zaprezentowano również niepublikowane dotychczas listy Zygmunta von Herbersteina, który utrzymywał stałe kontakty z wieloma polskimi uczonymi XVI. wieku. W następnym referacie dr hab. Piotr Oliński przedstawił i zanalizował w kontekście historycznym rękopisy Kallimacha (Philippus Callimachus Experiens -Filippo Boanaccorsi), które znajduja sie w zbiorach Austiackiej Biblioteki Narodowej. Pani Dr. Mag. z kolei Elisabeth Klecker mówiła o transferze kultury humnistycznej w świetle Zjazdu Wiedeńskiego w 1515 roku. Wydarzenie to zostało szeroko opisane w literaturze.
W dalszej części konferencji mgr Bartłomiej Czarski, który zastąpił prof. dr hab. Barbarę Milewską-Waźbińską, przedstawił oś Wiedeń-Kraków-Warszawa jak i jej odzwierciedlenie w polskiej literaturze okolicznościowej. W wygłoszonym następnie komunikacie mgr Bartłomiej Czarski mówił o możliowści współpracy między polskimi i austrackimi naukowacami obecnymi na konferencji.
Także wystąpienie Pani prof. dr hab. Elwiry Buszewicz poświecone było związkom Krakowa i Wiednia, które rozciagają się na przestrzeni trzech stuleci.
Ostatni wykład wygłosił prof. USz dr hab. Piotr Urbańskim, który przedstawił obecny skład grupy badawczej jak i metodologiczne uwagi na temat edycji.
Następnie polscy i austriaccy naukowcy dyskutowali nad szczegółami oraz przebiegiem projektu badawczego dotyczącego dalszych badań nad humanizmem na poziomie europejskim.
Na zakończenie konferencji miała miejsce długa, ożywiona dyskusja podczas której wyrażono nadzieje i oczekiwania związane z planowanym projektem.
Podczas konferencji ustalono, że oba zepoły badawcze (polski i austriacki) będą koncentrować się na małych, osobnych prokjektach próbując pozyskać na nie fundusze unijne. Przygotowanie dwóch aplikacji, które zostaną wysłane do Wiednia oraz Brukseli, nastąpi już we wrześniu 2011. Za realizację polskiego projektu odpowiedzialny jest prof. USz dr hab. Piotr Urbański.