Konferencja

W ramach tej konferencji, która szczególną uwagę zwróciła na odbiór Soboru Florenckiego w Kościele ortodoksyjnym jak również na jego skutki dla Polski i Litwy, zaprezentowany został stan badań naukowych dotyczących historii recepcji Soboru Florenckiego. Zagadnienia te ukazane zostały podczas dwóch wykładów.
Od kwietnia 1438 roku do lipca 1439 zebrał się ostatni sobór, którego celem było zniesienie podziału między Kościołem rzymskokatolickim a kościołem ortodoksyjnym. Po długich dyskusjach jedność tych Kościołów została ostatecznie zatwierdzona 5 lipca 1439 roku we Florencji. Postanowienia Soboru zostały natychmiast podważone przez część wyznawców Kościoła bizantyjskiego, głównie przez przedstawicieli kleru. Wynikiem tego był podział Kościoła bizantyjskiego na dwa obozy, z jednej strony unitów, którzy pozostali wierni polityce cesarskiej i wierzyli że działają na korzyść cesarstwa a z drugiej strony antyunitów, dla których zawarty kompromis stanowił zdradę nie do zaakceptowania.

Na tle ekspansji Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIV wieku na terenach Księstw Rusi Zachodniej doszło do intensywnych kontaktów dyplomatycznych miedzy Polską, Litwą, Moskwą i Konstantynopolem. Przyjęcie przez Litwę wiary katolickiej oraz powstanie unii polsko-litewskiej w 1386 roku długotrwale zmieniło sytuację. Unia florencka z roku 1439 dała raz jeszcze podstawy do nadziei na powstrzymanie religijno-politycznego rozłamu regionu, co jednak się nie powiodło.
Temat odbioru Soboru Florenckiego w Kościele bizantyjskim poruszyła w swoim wykładzie dr Marie-Hélène Blanchet, bizantynistka, która tytuł doktora w zakresie bizantynistyki zdobyła na Uniwersytecie w Tuluzie i od roku 2005 współpracuje naukowo z Bibliothèque Byzantine. Zajmuje się ona głownie odbiorem nauki Tomasza z Akwinu w Kościele bizantyjskim oraz biografią patriarchy Gennadiosa Scholarisa.

Zagadnienie stosunków między Polską, Litwą i Kościołem bizantyjskim w XIV i XV wieku przedstawił w swoim wystąpieniu dr Johannes Preiser-Kapeller. Od roku 2007 współpracuje on z Instytutem Badań nad Bizancjum Austriackiej Akademii Nauk i jest autorem licznych rozpraw na temat Kościoła Bizantyjskiego.