Prof. Zdzisław Noga

Dnia 12 marca 2010 r. w Stacji Naukowej PAN w Wiedniu odbył się wykład „Miasto Kraków w czasach studiów Kopernika”. Krakowski profesor Zdzisław Noga, wybitny znawca historii polskich miast zaprezentował niezwykle ciekawy obraz miasta Krakowa na przełomie XV i XVI wieku. Licznie zgromadzonych gości powitał dyrektor Stacji, który podkreślił, że wykład stanowi część odbywającej się od dłuższego czasu serii wykładów związanych z postacią astronoma tzw. Kopernikusvorlesungen. Gospodarz wieczoru przedstawił sylwetkę prof. Nogi, który współpracuje również ze Stacją PAN przy edycji Topograficznej Mapy Królestwa Galicji i Lodomerii. Jest to tzw. Mapa Miega (Miegkarte) z lat 1775-1783, znajdująca się w zbiorach Archiwum Wojennego w Wiedniu. W pierwszej części wykładu przedstawiono obraz miasta oraz zabudowania Wawelu, który stanowił rezydencję polskich królów i królewskiego dworu. Autor zwrócił uwagę na budowę Kaplicy Zygmuntowskiej, która reprezentowała już styl renesansu. Następnie autor wykładu skupił się na zarysowaniu początków Uniwersytetu Jagiellońskiego, założonego w 1364. W XV wieku, w okresie studiów Mikołaja Kopernika, przeżywał on swój rozkwit. W tym czasie bowiem przedostały się do Krakowa idee humanizmu, a wykładowcami byli znakomici uczeni. Uniwersytet przyciągał studentów z Węgier, Niemiec, Czech, Śląska i aż 40% studentów pochodziło z zagranicy. Studenci zamieszkiwali w bursach, przeważnie podzielonych według narodowości. Niestety nie wiadomo dokładnie, gdzie mieszkał Kopernik w czasie studiów. Autor podkreślił, że również uczeni zagraniczni nauczali na krakowskiej Alma Mater, w tym Włoch Filip Bounaccorsi zwany Kallimachem. Miasto nie uniknęło konfliktów etnicznych, ale w porównaniu z innymi miastami Europy, rzadko kończyły się krwawo. Ludność żydowska w owym czasie została przeniesiona do dzielnicy Kazimierz, co wynikało jednak w dużym stopniu ze względów gospodarczych. Kraków stanowił centrum kultury i handlu. Działały liczne drukarnie, ukazywały się książki w wielu językach. Do Krakowa przybywali słynni artyści, jak Wit Stwosz. W latach 1477-1489 powstał słynny ołtarz w Kościele Mariackim. W owym czasie Kraków stanowił centrum handlu, kultury i sztuki oraz mieszankę kultur. Tło wykładu, doskonale wpisujące się w tematykę wieczoru, stanowiła prezentowana równocześnie wystawa fotograficzna ”Collegium Maius”. Również dzięki licznym rycinom i mapom pokazywanym przez profesora Nogę, słuchacze mogli przenieść się w czasy Kopernika. Na zakończenie odbyła się część muzyczna wieczoru, podczas której młodzi muzycy Anna Gutowska (skrzypce), Piotr Kościk (fortepian) oraz Filip Paluchowski (fortepian) zagrali utwory Schuchmanna (Sonata skrzypcowa a-moll) i Rachmaninowa (Moment muzyczny, nr 4, e-moll).