Dr. Ralph Andraschek-Holzer

28 kwietnia 2016 odbył się wykład mag. dr Ralph Andraschek-Holzer pt. „Śląsk i Austria w perspektywie XVIII wieku w oczach Angeliki Marsch”.

Profesor Dybaś przywitał wszystkich gości i podziękował mag. dr Ralphowi Andraschek-Holzer za chęć i inicjatywę przeprowadzenia wykładu. Jego dzisiejsze wystąpienie było powiązane z jego dotychczasowymi prowadzonymi badaniami. Mag. dr Ralph Andraschek-Holzer jest związany z  Angeliką Marsch, badaczką, która zmarłą 5 lat temu, ur. w Berlinie zajmującą się tematyką wschodniej europy, w szczególności historią Śląska. Jej badania dotyczyły miast śląskich w dziełach Friedricha Bernharda Wernera, zatytułowanymi „kartografa miast”. Za swoją pracę otrzymała ona Nagrodę Kulturalną Śląska Kraju Dolnej Saksonii.

Mag. dr Ralph Andraschek-Holzer na wstępie podziękował za możliwość przeprowadzenia wykładu, po czym  przedstawił sylwetkę  dr Angeliki Marsch. Wyjaśnił także, iż Friedrich Bernard Werner, którego działalności dr Marsch poświęciła  swój czas, był ślązakiem, wojskowym, który zmarł  w 1690 we Wrocławiu. Za życia opisywał on swój kraj i sporządzał mapy oraz rysunki  podczas swoich podróży po Europie.

Friedrich Bernhard Werner, jako że był czynny militarnie, mógł podróżować bez przeszkód po wielu miastach europejskich. Jego szkice miejscowości były przeważnie zaopatrzone w krótki opis, a czasem również i w legendy. Jego szkice  z  XVIII wieku mają tą samą kompozycję,  ale w każdej z nich są zawarte cechy charakterystyczne danego miasta. Werner rysował realistycznie i dokładnie. Na środku miasta zawsze widniała katedra, wokół zaś fasada. Na przedstawionych slajdach ze szkicami Wernera, Wrocław jawi się  jako piękne miasto z fasadą, podobnie jak Wiedeń. Ujęty w tle widok gór nie powinny być brany na poważnie.

Inne widoki rysowane jakby z lotu ptaka zawierają przede plan starego miasta i charakterystyczną topografię danego regionu. Wcześniej rysowano  podobnie, o czym świadczy rysunek  Frankfurtu znad Menu, również  z XVIII wieku.

Werner tworzył także rysunki, które odzwierciedlały  tylko część widoku, nie jako wycinek planu, ale zachowując różnorodne perspektyw i reprezentatywność opisywanych placów. Między innymi powstały  mini serie, w tym widoki klasztorów i kościołów.

Emancypacja krajobrazu zaczęła się w późnym XVIII wieku. Obraz miasta często nie był opatrzony dodatkowym opisem. Prezentowany był głównie romantyczny widok, gdzie  natura i architektura stanowiły jedność. Miasto  ukazywano na drugim planie, na tle rzek, jezior i gór.

Na tym zakończył się wykład mag. dr. Ralpha Andraschek-Holzera, za który profesor Dybaś raz jeszcze gorąco podziękował.  W rozgorzałej  dyskusji publika zadała szereg pytań o detaliczność miejsc i o źródła czerpanej wiedzy do sporządzenia topografii miejsc. Prelegent wyjaśnił, iż Werner znał się na topografii. Prawdopodobnie widoki miasta powstawały z kilku miejsc, które następnie były razem łączone, przy czym dominowały widoki profilowe nad widokami z lotu ptaka, które ze względu na ograniczone możliwości techniczne, zawierały w sobie nieraz błędy. Poza tym widok z punktu ziemi ułatwiał identyfikację danego miejsca.

Po ciekawej dyskusji dyrektor Stacji podziękował wszystkim za przybycie, po czym wręczył prelegentowi skromny upominek. Następnie wszyscy udali się do sali obok na mały poczęstunek.

Beata Walczakiewicz