Dr Patrice Dabrowski

Dnia 23 maja 2016 r. w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu, w ramach działalności Klubu Profesorów w Wiedniu, odbyło się spotkanie poświęcone „odkryciu“ Karpat. Pani mgr Joanna Ziemska, prezes Klubu Profesorów oraz wykładowca w Centrum Translatoryki na Uniwersytecie Wiedeńskim otworzyła spotkanie i przedstawiła sylwetkę dr Patrice Dabrowski, która jest historykiem. Była ona wykładowcą na Uniwersytecie Harvard, Brown i Massachusetts w Amherst. Obecnie prowadzi działalność naukową na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Dr Dabrowski jest autorką wielu książek, między innymi: Commemorations and the Shaping of Modern Poland, Poland: The First Thousand Years.

Po wprowadzeniu pani mgr Joanna Ziemska poprosiła o zabranie głosu dr Patrice Dabrowski. Wykład zaczął się od krótkiej informacji o położeniu geograficznym Karpat. W swoich rozważaniach dr Dabrowski przedstawiła rys historyczny „odkrycia“ Karpat i ich mieszkańców dla turystyki. Przez kogo i dla kogo zostały te regiony odkryte i jak wpłynęło to na ich dalsze dzieje?

Do pierwszych spotkań między mieszkańcami równin i gór, w regionach dawnej monarchii habsburgskiej, czyli tak zwanej Galicji, doszło jeszcze przed I wojną światową. Dr Dabrowski skoncentrowała się na obszarach Karpat, znajdujących się obecnie w Polsce i na Ukrainie. „Odkrycie“ Tatr i spotkanie ich mieszkańców, zwanych góralami, z mieszkańcami równin miało duże znaczenie dla obu stron. Mieszkańcy równin byli nosicielami idei narodowych, zaś górale reprezentowali w tamtym czasie tożsamość lokalną. Spotkanie tych dwóch grup wywołało zmiany w ich świadomości. Górale zaczęłi czuć się Polakami, zaś mieszkańcy równin włączyli górali, jako wartościową grupę, do swojego narodu. Zderzenie tych kultur doprowadziło do zmiany tożsamości. Z czasem Tatry, a szczególnie Zakopane, stały się miejscem spotkań i urlopów wielu znakomitych Polaków, pisarzy i malarzy. Fascynacja górami nie ograniczyła się do Tatr. W Karpatach wschodnich celem turystycznym dla Polaków oraz Ukraińców stała się huculska miejscowość Krzyworównia. Była ona ulubionym miejscem spotkań wielu ukraińskich pisarzy, malarzy i myślicieli.

Historia tych „odkryć“ wskazuje jak znaczące dla świadomości narodowej, regionalnej i lokalnej były te kontakty. Paradoksem jest, że w Polsce i na Ukrainie jest mało gór. Polska jest krajem równinnym, na Ukrainie przeważają stepy. W XIX wieku, kiedy nie było ani wolnej Polski, ani wolnej Ukrainy, góry stały się źródłem inspiracji, symbolem narodowym. Gdyby nie wybuch
I wojny światowej, los mieszkańców gór byłby inny. Tymi słowami dr Dabrowski zakończyła wykład i podziękowała przybyłym za uwagę. Po wykładzie rozwinęła się dyskusja i dr Dabrowski odpowiadała na pytania słuchaczy.

Następnie odbył się koncert skrzypaczki Karli Križ i pianisty Venčeslava Križ, którzy wykonali fragmenty konzertu g-Moll, op. 26 Maxa Brucha. Wieczór zakończył dyrektor Stacji Naukowej PAN prof. Bogusław Dybaś, dziękując za przybycie i zapraszając na następne imprezy.

Anna Jaworski