Prof. dr Anna Zielińska

14 marca 2017  w siedzibie Polskiej Akademii Nauk Stacji Naukowej w Wiedniu odbył się wykład w języku niemieckim prof. Anny Zielińskiej pt. "Schibboleth. Untersuchung zu Sprachen und Identitäten im Gebiet von Lebus (Westpolen)".

Dyrektor Stacji, prof. Bogusław Dybaś, powitał licznie zgromadzonych gości oraz przedstawił prelegentkę. Prof. Anna Zielińska jest dyrektorem Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem licznych gremiów naukowych m.in. Komisji Dialektologicznej Komitetu Językoznawstwa PAN, Zespołu interdyscyplinarnego do spraw działalności upowszechniającej naukę w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół językoznawstwa polskiego i słowiańskiego, dialektologii, socjolingwistyki, kontaktów językowych, wielojęzyczności oraz pogranicza językowego.

Swój wykład Anna Zielińska rozpoczęła od przedstawienia i krótkiej charakterystyki regionu, którym zajmuje się w swoich badaniach – Ziemi Lubuskiej. Profesor podzieliła, mieszkających tam ludzi, na 3 kategorie językowe. Pierwsza grupa mieszkała na tym terenie ,,od zawsze”. Posługiwali się językiem polskim, uczęszczali do polskich szkół, które działały do 1939 roku. Po wojnie często decydowali się oni na emigrację ze względu na stygmatyzuję jako Hitlerleute. Kolejna grupa to Polacy, którzy przybyli do Ziemi Lubuskiej w roku 1945 i później. Część z nich sama decydowała się na przeprowadzkę, jednak większość pochodziła za wschodu – Kresów – i po aneksji tych terenów przez Związek Sowiecki, została zmuszona do opuszczenia swoich domów. Trauma związana z oderwaniem ich od małej ojczyzny oraz podróżą w ciasnych wagonach, które kojarzyły się z drogą do obozów koncentracyjnych, zmieniła ich sposób postrzegania. Trzecia kategoria to Ukraińcy i Łemkowie, którzy znaleźli się na Ziemi Lubuskiej w ramach brutalnej akcji przesiedleńczej. Posługiwali się oni językiem ukraińskim oraz dialektem łemkowskim. Rozpoznanie pomiędzy nowymi członkami społeczności a także przypisanie do poszczególnych grup regionalnych następowało zatem na podstawie języka i jego osobliwości.

W kolejnej części wykładu profesor przedstawiła problem stygmatyzacji, wynikający z różnorodności językowej, a inspirację do nich czerpała z publikacji "Mehrsprachigkeit" Brygitty Busch.

Odczyt prof. Anny Zielińskiej okazał się fascynującym połączeniem obrazu, relacji świadków oraz analizy językowej.

Po referacie wywiązała się ciekawa dyskusja, w trakcie której padło wiele pytań m.in. o szkoły polskie w czasie rządów narodowych socjalistów oraz wyznania. Następnie Profesor Dybaś podziękował wszystkim za przybycie i zaprosił do kontynuowania rozmów przy lampce wina.

Joanna Brzegowy