Prof. Aleksander Wolszczan
W dniu 5 czerwca 2008 roku Sala Reprezentacyjna Austriackiej Akademii Nauk była miejscem ważnego spotkania naukowego. Profesor Aleksander Wolszczan – odkrywca pierwszego poza Układem Słonecznym systemu planetarnego – wygłosił przed licznie zgromadzoną publicznością wykład zatutyłowany “Children of the Universe”, w którym zarysował historię wszechświata oraz pochodzenia człowieka. Wykład, zorganizowany dzięki współpracy Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu oraz Austriackiej Akademii Nauk, zapoczątkował cykl wykładów poświęconych wybitnym polskim naukowcom oraz ich osiągnięciom. Obecność Prezydenta Austriackiej Akademii Nauk, prof. dr Petera Schustera oraz Prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. dr Michała Kleibera podkreśliła szczególne znaczenie tego wieczoru.
Spotkanie otworzył gospodarz wieczoru, Prezydent Austriackiej Akademii Nauk, profesor Peter Schuster, który już na samym wstępie wyraził swoją radość z możliwości goszczenia w progach AAN tak wybitnego przedstawiciela polskiej nauki, po czym przystąpił do prezentacji dorobku naukowego Gościa. Astrofizyk, prof. Aleksander Wolszczan, którego zainteresowania badawcze skupiają się między innymi na planetach poza Układem Słonecznym, pulsarach oraz grawitacji doświadczalnej, uzyskał w 1975 roku stopień doktora fizyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W trakcie swojej kariery naukowej był angażowany przez Instytut Radioastronomii Maxa Plancka w Bonn, National Astronomy and Ionosphere Center na Uniwersytecie w Cornell oraz Uniwersytet w Princeton. Obecnie prowadzi badania oraz wykłada na Uniwersytecie Stanowym Pensylwania (Penn State) jako Evan Pugh profesor astronomii i astrofizyki oraz na swojej macierzystej uczelni – w Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Profesor Wolszczan jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Za swój dorobek naukowy został uhonorowany licznymi wyróżnieniami i nagrodami. Po przemówieniu profesora Schustera głos zabrał Prezes Polskiej Akademii Nauk profesor Michał Kleiber, który do Wiednia przybył z okazji wykładu profesora Wolszczana. Wyraził on swoją ogromną radość oraz podkreślił znaczenie wkładu polskiej nauki dla społeczności naukowej.
Następnie głos zabrał profesor Wolszczan. Referent podkreślił na wstępie fakt, że jego wykład skierowany jest do szerokiego grona publiczności, po czym mówił o powstaniu wszechświata i pochodzeniu życia. Według profesora nauka bezspornie udowodniła, że nasze istnienie jest wynikiem ewolucji materii we wszechświecie, zmierzającej ku coraz większej chemicznej złożoności. Bez odpowiedzi pozostają jednak wciąż podstawowe pytania dotyczące życia i jego znaczenia w kosmosie. Profesor Wolszczan przedstawił obecny stan wiedzy na temat możliwości występowania życia poza Ziemią, koncentrując się szczególnie na rezultatach dotychczasowych poszukiwań planet wokół gwiazd różnego rodzaju. Największym osiągnięciem polskiego astrofizyka było odkrycie w 1992 roku trzech planet krążących wokół gwiazdy neutronowej, których istnienie udowodnił przez doświadczalne potwierdzenie występowania przewidywanych teoretycznie perturbacji grawitacyjnych między dwiema większymi planetami. Konsekwencje tego odkrycia pierwszego układu planetarnego poza Układem Słonecznym wybiegają daleko poza dziedzinę astrofizyki. Wydarzenie to dokonało przełomu w programach poszukiwania planet, po którym nastąpiła seria odkryć dużych planet wokół gwiazd podobnych do Słońca. Profesor Wolszczan, mówiąc o obecnym stanie badań w tej dziedzinie, zwrócił szczególną uwagę na udział w nich polskich naukowców. Na zakończenie poruszył temat niebezpieczeństw, jakie grożą Ziemi, a więc także ludzkości. Są to zagrożenia ekologiczne w bliższej przyszłości i zagrożenia kosmiczne w dalszej przyszłości (za miliardy lat Słońce w procesie swojej ewolucji tak się powiększy, że jego promieniowanie spowoduje podgrzanie Ziemi do bardzo wysokiej temperatury, wcześniej może się zdarzyć kolizja Ziemi z asteroidem).
Następny wykład polskiego uczonego w Austriackiej Akademii Nauk odbędzie sie 23. października 2008 roku. Prof. Tomasz Dietl z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie będzie mówił na tematy związane ze spintroniką.
