Isabel Röskau-Rydel

Z okazji pierwszego wykładu w 2008 r. w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk prof. Bogusław Dybaś powitał bardzo serdecznie licznie przybyłych gości i przedstawił referentke wieczoru, panią dr Isabel Röskau-Rydel. Studiowała ona historię Europy wschodniej i połudiowej, filologię słowiańską i bałtologię na Ludwig-Maximilians-Universität w Monachium oraz napisała pracę magisterską na temat: Stosunki polsko-litewskie w okresie międzywojennym, a także dysertację na temat: Kultura na peryferii Imperium Habsburgów. Historia oświaty i instytucji kulturalnych we Lwowie od 1772 do 1848. Od 1993 jest ona członkiem zarządu Polsko – Niemieckiego Centrum w Krakowie. Jest ona także wydawcą tomu 10 szeregu: Historia niemiecka na wschodzie Europy – Galicja, Bukowina, Moldau. W okresie 2001-2002 brała udział w projekcie badawczym Niemieckiego Historycznego Instytutu w Warszawie. Od 2005 roku wykłada historię na Instytucie Germanistyki Akademii Pedagogicznej w Krakowie.

W swym wykładzie referentka dokonała przeglądu nowego ukształtowania politycznego i społecznego okupowanych przez Austrię (niemiecko-austriackich urzędników) w ramach Pierwszego Rozbioru Polski 1772 obszarów południowej Polski. Obok osadzonych przez rząd wiedeński urzędników, osiadłych od lat 1774 na bazie różnych patentów, z południowo-zachodnich Niemiec przybyli do Galicji także rolnicy i rzemieślnicy. Ewangeliccy kupcy, rzemieślnicy i przedsiębiorcy otrzymali w 1774 roku początkowo zezwolenie na osiedlenie się tylko w ograniczonych czterech galicyjskich miastach. W 1781 roku zostało ono rozszerzone na obszar całej Galicji. Od tego czasu napłynęła do Galicji również duża liczba ewangelickich kolonistów, w tym kilka mennonickich rodzin. Ta grupa osiedleńców została uzyskana dzięki szczególnym przywilejom, które obowiązywały jednak tylko w pierwszych dziesiątkach lat. W trakcie przebiegu XIX wieku doszło w Galicji w latach 1830/31, 1846, 1848 i 1863 do ważnych historycznych zmian. Wynikłe z tego zmiany w życiu społecznym ludności niemiecko-austriackiej, zostały w trakcie wykładu przedstawione. Będąca następstwem utrata władzy niemiecko-austriackiej - została naruszona, przez wprowadzenie w Galicji struktur autonomicznych od końca lat sześćdziesiątych. Konsekwencje utraty władzy przez Niemco-Austriaków, która na podstawie jej uprzywilejowanej pozycji jako urzędnik zawierała rolę państwową, która przyniosła z sobą zmiany polityczne, między innymi zwiększoną asymilację niemieckiej ludności. Obok kompaktowego przedstawienia rozwoju politycznego w Galicji referentka przybliżyła publiczności życie niemiecko-austriackie, na podstawie wielu znanych osobistości w połączeniu z historycznymi obrazami miast - głównie miasta Lwów. Tak przedstawiła sylwetkę austriackiego poety Leopolda Sacher-Masochs, a także jego ojca, który był we Lwowie dyrektorem policji, a następnie gimnazjum w miejscowości Brody, na którym Joseph Roth w roku 1913 zdał egzamin maturalny. Po wieloobrazowej i wielowarstwowej podróży przez Galicję minionego stulecia, prof. Bogusław Dybaś zaprosił również do dyskusji, w trakcie której, do rozległego tematu zostały dodane niektóre interesujące szczegóły, czy też postawione zostały uzupełniające pytania.