Dr Adam Perłakowski

W dniu 28 września 2009 r. dr Adam Perłakowski, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaprezentował projekt swojej rozprawy habilitacyjnej, której tematem jest biografia polityczna Aleksandra Józefa Sułkowskiego (1695-1762). Historycy poświęcali dotychczas zbyt mało uwagi znaczeniu Sułkowskiego w polityce monarchii polsko-saksońskiej. W dodatku dominuje ciągle jeszcze obraz tej postaci ukształtowany przez powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego dotyczące dworu saskiego w Polsce. O rzeczywistej działalności politycznej Sułkowskiego, faworyta następcy tronu Fryderyka Augusta II i jedynego Polaka w Tajnym Gabinecie króla, wiemy wciąż relatywnie niewiele. Już w drugim dziesięcioleciu XVIII w. towarzyszył on Fryderykowi Augustowi w podróży po Europie i zyskał sobie wówczas przychylność księcia. W latach 20-tych XVIII w. przebywał w otoczeniu dworskim Augusta II, zyskując sobie z czasem coraz większe wpływy na dworze drezdeńskim. W 1733 r. mianowany został ministrem gabinetowym. Wraz z objęciem tej funkcji zdobył olbrzymi wpływ na politykę wewnętrzną i zagraniczną polsko-saskiej monarchii. Pomimo tego jest jednak rzeczą dosyć trudną dokładne przedstawienie rzeczywistego zakresu jego kompetencji na dworze saskim, jak również, czy może nawet przede wszystkim, jego roli w okresie przedostatniego interregnum 1733-1736. Ta wyraźna luka badawcza w zasadzie uniemożliwia przedstawienie wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań, które wiązały się z walką o następstwo na tronie polskim, w którą zaangażowali się sąsiedzi Polski –Rosja (wspierajuąca kandydaturę saksońską), Francja (opowiadająca się za Stanisławem Leszczyńskim) oraz Cesarstwo Niemieckie. Celem rozprawy habilitacyjnej dra Adama Perłakowskiego jest dokładne zbadanie politycznej aktywności Sułkowskiego, zwłaszcza w okresie 1733-1734, oraz kwestii jego dymisji w 1738 r. Wymaga to m. in. obszernych kwerend w archiwach wiedeńskich. Szczególnie ważne stają się w związku z tym źródła dotyczące dyplomatycji, przechowywane w archiwach domu habsburskiego, dworu, i w archiwum państwowym (wymiana listów między posłami cesarskimi i rezydentami a Sułkowskim, jak i innymi osobami na dworze drezdeńskim Augusta III). Źródła te nie były dotychczas wykorzystywane przez polskich historyków badających Saksonię i Rzeczpospolitą.
Omawianej w referacie aktywności politycznej hrabiego Józefa Sułkowskiego towarzyszyła wizualna prezentacja miejsc związanych z jego życiem. Po wykładzie doszło do dyskusji, w ktorej podnoszono m. in. kwestie związane z rywalizacją między Sułkowskim a znanym ministrem saskim Henrykiem von Brühl.