Prof. Dr. hab. Cezary Domański

Dnia 27 sierpnia br. w Polskiej Akademii Nauk Stacji Naukowej w Wiedniu w ramach serii Wykładów Kopernikańskich referat pt.: ,,Auf den Spuren polnischer Psychoanalytiker in Wien. Polnische Mitglieder der Wiener Psychoanalytischen Vereinigung bis 1938” (Na tropach polskich psychoanalityków w Wiedniu. Polscy członkowie Wiedeńskiego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego do roku 1938) wygłosił pan prof. Cezary Domański z Uniwersytetu im. Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie. Referent przedstawił w ogólnym zarysie powstanie i rozwój środowiska związanego z psychoanalizą, w tym działalność Polaków zafascynowanych przełomową teorią Freuda.

Jak się okazuje stanowili oni drugą pod względem narodowościowym grupę w wielonarodowym gronie adeptów tej teorii wchodzących w skład Wiedeńskiego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego, natomiast niektórzy zajmowali się zgłębianiem tej wiedzy jako niezrzeszeni. Polacy udawali się do Wiednia w celu bliższego poznania nowo powstającego działu nauki, która rzuciła całkowicie nowe spojrzenie na przyczyny powstawania oraz praktykę leczenia problemów psychicznych. Znaczna ich część pochodziła z Galicji, lecz zainteresowanie psychoanalizą sięgnęło także poza granicę Monarchii Austro-Węgierskiej przyciągając nad naddunajską metropolię Polaków również z zaboru rosyjskiego. Polscy przekładali dzieła dotyczące psychoanalizy oraz tworzyli własne, krytyczne prace na ten temat. Pomimo wkładu tak znamienitych osób jak Roman Markuszewicz, Gustaw Bychowski czy Jan Kuchta nie udało się zainicjować dogłębnych badań nad tą dziedziną w Polsce.

Wykład przedstawił życie osobiste oraz zawodowe osób, które swoją działalnością przyczyniły się do zacieśnienia współpracy między Polakami, a Austriakami (i nie tylko) w sferze naukowej. Wartym wzmianki jest chociażby habilitacja Gustawa Bychowskiego obejmująca interpretację osobowości Juliusza Słowackiego na podstawie jego twórczości.

Prof. Domański poprzez swój wykład postawił pytanie, dlaczego pomimo licznej przecież grupy Polaków w najbliższym otoczeniu Freuda badania nad psychoanalizą nie padły na podatny grunt w odrodzonej Rzeczpospolitej. Po wykładzie wywiązała się ożywiona dyskusja, której głównym tematem było znaczenia polskości omawianych psychoanalityków oraz próba odpowiedzi na pytanie postawione w referacie. Udział w dyskusji wzięło wielu słuchaczy wraz z dyrektorem stacji, prof. Bogusławem Dybasiem. Na zakończenie spotkania odbył się koncert fortepianowy pana Piotra Kościka, który zagrał dla nas 32 sonatę Beethovena C-Moll op.111 (Maestoso) oraz utwór Impromptus F. Schuberta B-Dur op. 142. Po koncercie w Sali Rycerskiej rozpoczęto część nieoficjalna spotkania, gdzie przy lampce wina goście mogli szerzej wymienić swoje poglądy i uwagi.

Michał Tupaj