DI Krzysztof Dąbrowski

Dnia 7 lutego 2013 r. w Polskiej Akademii Nauk Stacji Naukowej w Wiedniu odbył się wykład Krzysztofa Dąbrowskiego zatytułowany Stefan Manczarski – von der Radiotechnik zur Parapsychologie. Wykład był już piątym z cyklu wykładów Unbekannte Berümtheiten zorganizowanych we współpracy z Verein Polnischer Ingenieure in Österreich przybliżających sylwetki nieco zapomnianych polskich naukowców, którzy wnieśli ogromny wkład w rozwój światowej techniki. W poprzednich odczytach zostały przedstawione postaci m. in. Stefana Kudelskiego i Jana Czochralskiego.

W swoim wykładzie Krzysztof Dąbrowski przedstawił dorobek i niezwykle szerokie zainteresowania badawcze Stefana Manczarskiego sięgające od  radiotechniki aż po parapsychologię. Należał on do pionierów radiofonii i radiotechniki w Polsce. Studiował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1917-23) i już w czasach studenckich jako jeden z pierwszych w Polsce zbudował radioodbiornik lampowy, a następnie pierwsze polskie konstrukcje antenowe. W latach 1925-26 skonstruował tanie radioodbiorniki prostej budowy, ale o dużej czułości, produkowane w kilku wytwórniach, dzięki czemu przyczynił się do rozpowszechnienia radia.  Następnie współpracował z Polskim Radiem oraz z Warszawską Dyrekcją i Ministerstwem Poczt i Telegrafów.

Należy podkreślić, że już w latach dwudziestych XX wieku prowadził  prace nad początkami telewizji, skonstruowany przez niego odbiornik telewizyjny był demonstrowany na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 r.

Podczas II wojny światowej Stefan Manczarski przyczynił się do utrzymania łączności Polskiego Ruchu Oporu z zagranicą. Był doradcą technicznym podziemnej służby łączności Armii Krajowej w zakresie stosowania odpowiednich anten radiowych dla radiostacji konspiracyjnych, opracował także specjalny typ anteny kompensacyjnej, uniemożliwiającej lokalizację radiostacji. W czasie Powstania Warszawskiego zmontował rozgłośnię lokalną na Starym Mieście. Po wojnie przystąpił do pracy w Państwowych Zakładach Tele-Radiotechnicznych, do 1969 był dyrektorem Instytutu Geofizyki PAN. Przyczynił się do rozwoju obserwatoriów  geofizycznych oraz zorganizował wyprawy naukowe na bieguny ziemi (Spitsbergen i Antarktyda).
Jak podkreślił referent, zainteresowania naukowe Stefana Manczarskiego były niezwykle rozległe i obejmowały także propagację fal radiowych wokół ziemi i w przestrzeni kosmicznej, zagadnienia oddziaływania fal elektromagnetycznych na żywe organizmy oraz zagadnienia podstaw fizycznych telepatycznego przesyłania informacji. Ponadto zajmował się podstawami cybernetyki i teorii informacji, których rozwój przyczynił się do powstania nowej dziedziny nauki - informatyki.

W podsumowaniu referent stwierdził, że prof. Stefan Manczarski ma wybitne osiągnięcia we wszystkich wspomnianych dziedzinach, większość jego prac znalazła zastosowanie praktyczne, a niektóre stały się podstawą do rozwinięcia nowych kierunków badań.

Po wykładzie odbył się krótki koncert w wykonaniu Piotra Kościka i Jacka Stolarczyka, a na zakończenie wieczoru z okazji przypadającego tego dnia Tłustego Czwartku goście zostali poczęstowani pączkami.

Anna Głowacka