A- A A+

Select your language

Wizerunek Rudolfa IV i początki autonomicznego portretu w XIV wieku

Mateusz Grzęda

29 stycznia 2013 roku w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu odbył się wykład zatytułowany „Wizerunek Rudolfa IV i początki autonomicznego portretu w XIV wieku”. Głos zabrał mgr Mateusz Grzęda, doktorant w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Prezentowane zagadnienie początków samodzielnego portretu w rejonie Europy Środkowej jest przedmiotem pracy badawczej młodego mediewisty. Jego pobyt w Wiedniu w ramach stypendium Fundacji Lanckorońskich z Brzezia to po Nowym Yorku i Londynie kolejny przystanek szeroko zakrojonej kwerendy materiałowej.

Wizerunek Rudolfa IV to jeden z kluczowych zabytków w kontekście rozważań nad portretem jako odrębnym gatunkiem. Niewielkie malowidło na pergaminie naklejonym na desce doczekało się w nauce wielu interpretacji. Prelegent przedstawił skrupulatny stan badań, zaznajamiając słuchaczy z wieloma różnorakimi teoriami. Wśród nich jako najważniejsze dotąd pytanie jawi się funkcja malowidła, które tuż po śmierci arcyksięcia (1365) zawisło w prezbiterium katedry św. Szczepana. Najważniejszych proponowane rozwiązania to: epitafium, średniowieczna memoria czy wreszcie fundacja propagandowa o politycznej wymowie.

W swoim referacie badacz skłania się raczej ku tej ostatniej interpretacji. W tym przypadku jest ona wynikiem badań nad postacią przedstawionego niż nad samym obrazem, jego cechami fizycznymi i formalnymi. Zastosowana metoda traktuje dzieło sztuki jako źródło i jest jedną z czołowych metod badawczych historii sztuki. Wiele czynników, takich jak niewielkie wymiary malowidła, rodzaj podobrazia (pergamin), brak śladów przynależności do większego obiektu (np. ołtarza), następnie realistyczny sposób przedstawienia twarzy władcy, brak innych niż inskrypcja elementów identyfikujących jego tożsamość itd., zostało poddanych skrupulatnej analizie. W wyniku porównania z dziełami z epoki oraz w oparciu o możliwie dostępną ówcześnie literaturę badacz zaproponował związanie portretu z działalnością polityczną władcy. Wskazał także na możliwe odwołanie poprzez gatunek (samodzielny portret) jak i formę (niewielkie wymiary, a co za tym idzie mobilność) do żywej w XIV wieku tradycji legitymizacji władcy w oparciu o antyczną tradycję.

Aleksandra Szymanowicz-Hren

Newsletter

Zapisz się na
listę odbiorców

Newslettera

Kontakt

Polska Akademia Nauk
Stacja Naukowa w Wiedniu
Boerhaavegasse 25

1030 Wien - Österreich
Telefon: + 43 1 713 59 29

Fax: + 43 1 713 59 29 550
Mail: office@vienna.pan.pl
Impressum

Kalendarz

Pn Wt Śr Cz Pt So N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Dojazd