Prof. dr hab. Bogusław Dybaś

Dnia 29 kwietnia w Sali Sobieskiego Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk odbył się wykład w ramach Wszechnicy Wiedeńskiej pt: „Konstytucja 3 Maja – koniec starej czy początek nowej epoki? wygłoszony przez dyrektora Stacji prof. dr hab. Bogusława Dybasia.
Przybyłych przywitał redaktor pisma „Polonika” Sławomir Iwanowski, przypominając genezę słowa wszechnica , pod nazwą którego odbywa się cykl wykładów oraz o działalności Polonii i Stacji Naukowej we Wiedniu.
Referent zakwestionował próby pozycjonowania tego aktu jako pierwszego w Europie, czy kolejnego na świecie. Pokazał ewolucję aktów legislacyjnych w Polsce na przykładach z 1430, 1505 czy 1573 roku. Opisał też kontekst historyczny w jakim Konstytucja 3. Maja doszła do skutku. Rozwój wypadków po uchwaleniu tego aktu prawnego uniemożliwił wejście w życie nowej ustawie, przez co stała się ona mitem narodowym. Sugerowała początek zmian , umożliwiała rewizję zapisów po 25 latach, formułowała też pojęcie narodu. Wprowadzała sejm, który można było powołać „na rządanie”. Wprowadziła też niezależność władzy sądowniczej. Jej zapisy były też przejawem kompromisu pomiędzy królem a Stowarzyszeniem Patriotów. Wynikała z dotychczasowej ewolucji. Zmiany rozpoczęte w 1791 r. zniweczył rozbiór z 1793 r. i kolejne.
Profesor Dybaś zilustrował wykład pracami polskich pisarzy i malarzy. „Konstytucja 3. Maja” Jana Matejki z 1891 roku miała na celu przedstawienie ówczesnych wydarzeń i jego bohaterów.
Po wykładzie odbyła się dyskusja, pytano nie tylko o konstytucję, ale o wiele innych wydarzeń związanych z historią Polski, przyczyny upadku, a nawet o daty przyznania praw wyborczych kobietom. Zgromadzeni podziękowali za informacje, których udzielił profesor a wielu z nich jeszcze długo po dyskusji dopytywało referenta o szczegóły z historii Polski.

Lidia Gerc