Dr. Adrian Szopa

W dniu 9 marca 2014 r. w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk odbył się wykład dr Adriana Szopa  pt. „The barbarians in service of the late Roman Empire in the East”.

Przybyłych przywitał dyrektor Stacji prof. Bogusław Dybaś, przedstawił on referenta, pracownika Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i stypendystę Lanckorońskich.

Referent mówił o problemie, jaki stwarza samo pojęcie barbarzyńca i jak ono ewoluowało. Na początku określenie „barbarzyńca” nie miało negatywnych wydźwięków (była to osoba nie mówiąca po grecku), po wojnach perskich uległo to zmianie. Trudności przysparza także wybór barbarzyńców – w tym wypadku istotny był czynnik geograficzny. Kontrowersje wzbudza także jakość źródeł, nie mniej jednak jest ich wiele. Referent omówił na wybranych przykładach kariery barbarzyńców (Gainas, Aspar, Theodoric  Amal i Strabo). Przeprowadził także badania grup etnicznych, najliczniejszych Germanów, kolejną byli Persowie, Arabowie, Hunowie i najmniej liczni Ormianie.

Dr Szopa na podstawie analizy indywidualnych karier określił ogólne tendencje i sformułował wnioski. Jednym z nich było, że początkowo barbarzyńcy nie mieli szansy na karierę w Imperium, sytuacja ta zmieniła się w V wieku. Pochodzenie miało jednak i wówczas duże znaczenie np.  w przypadku Hunów czy Germanów – ich kariery ograniczały się do służby wojskowej, zaś  Arabowie mogli sprawować ograniczone funkcje.

Zgromadzeni goście dopytywali o rodzaj źródeł, czy i jak wskazywały pochodzenie etniczne. Czy barbarzyńcy przybywali do Imperium indywidualnie, czy w większych grupach. Jakie czynniki przyczyniały się i umożliwiały awans barbarzyńcom. Ożywiona dyskusja trwała jeszcze długo po zakończeniu wykładu a referent starał się udzielić odpowiedzi na nurtujące zgromadzonych pytania.

Lidia Gerc